By Martin Tytgat
Het Nieuwsblad
August 30 2010
http://www.nieuwsblad.be/Article/Detail.aspx?articleid=DMF20100829_070
 |
Unaniem was de lof voor Godfried Danneels toen Rome hem in 1980 benoemde tot kardinaal. Koos de paus niet voor het grootste talent dat de Belgische Kerk toen bezat? Maar de manier waarop Danneels handelde in het schandaal-Vangheluwe gooit zijn positieve imago aan diggelen.
Dat Godfried Danneels in 1980, al kort na zijn benoeming tot bisschop van Antwerpen, de nieuwe aartsbisschop van Mechelen-Brussel werd, verraste weinigen. Voor zowat iedereen was de keuze van paus Johannes Paulus II niet meer dan logisch, want de oudste van de zes kinderen van de Kanegemse hoofdonderwijzer stond bekend als bijzonder intelligent en gold zonder meer als het grootste talent dat de Belgische Kerk op dat ogenblik telde.
Na zijn studies in Leuven en Rome en zijn priesterwijding in 1957 schopte Godfried Danneels het al op zijn 26ste tot geestelijk directeur van het grootseminarie van Brugge.
Net als zijn voorganger Suenens werd Danneels tot het ‘progressieve’ kamp gerekend. Als vurige verdediger van het Tweede Vaticaans Concilie wilde hij de liturgische vernieuwingen in alle geledingen van de Kerk laten doordringen en kort na zijn installatie als aartsbisschop belastte de paus hem met een bemiddelingsopdracht in Nederland, waar de Kerk kampte met een zware gezagscrisis en een grote verdeeldheid tussen het conservatieve en progressieve kamp. Het leverde Danneels heel wat aanzien op in Rome en in Nederland.
Dat zijn naam ook genoemd werd als mogelijke opvolger van Johannes Paulus II was evenmin een verrassing. Maar toen er in april 2005 witte rook opsteeg voor de conservatieve Duitse kardinaal Joseph Ratzinger was Danneels zichtbaar teleurgesteld. Ook met de keuze van Leonard als zijn eigen opvolger leek hij niet bijster gelukkig.
Niet zo progressief
Maar hoe progressief is het beleid van Danneels uiteindelijk geweest? ‘In de Kerk dekken conservatief en progressief niet dezelfde lading als elders’, zegt Peter Van de Vyvere, hoofdredacteur van het katholieke weekblad Tertio. ‘Je kan Danneels progressief noemen omdat hij pleit voor een dialoog van de Kerk met de cultuur waarin ze gedijt en voor een decentralisatie tegenover Rome, met meer armslag voor de lokale kerken. Maar inzake geloofsleer en ethiek heeft de kardinaal nooit ideeen verkondigd die afweken van Rome.’
Dat is ook de mening van professor kerkelijk recht Rik Torfs, die in de jaren negentig enkele keren met Danneels in conflict kwam over de rol van vrouwen en leken in de Kerk. ‘Danneels was misschien progressief in de manier waarop hij communiceerde, maar als puntje bij paaltje kwam, schaarde hij zich volmondig achter de paus toen die in 1994 stelde dat vrouwen nooit priester konden worden.’
Toch was de evaluatie in Rome van Danneels’ ambtstermijn als aartsbisschop niet lovend. In bepaalde kringen werd hij beschouwd als de ‘doodgraver’ van de Belgische Kerk. Hij kreeg het verwijt dat hij de kerken liet leeglopen en zich te weinig verzette tegen de legalisering van abortus en euthanasie.
Product van zijn tijd
Dat Danneels nu van zijn voetstuk dreigt te tuimelen, verrast Torfs niet. ‘Danneels’ manier van werken evolueerde niet mee met de tijd. Dertig jaar geleden stond de Kerk nog sterk en huldigde ze een cultuur om problemen binnenskamers te houden. In die zin is Danneels ingehaald door de tijd.’
Van de Vyvere is heel wat milder. ‘We mogen niet vergeten dat Danneels altijd een vurige pleitbezorger is geweest van de oprichting van een commissie voor seksueel misbruik in pastorale relaties. De kardinaal is bij verrassing bij het gesprek tussen het slachtoffer en Roger Vangheluwe betrokken geraakt en probeerde te verzoenen. Hij heeft de neef van de Brugse bisschop nooit afgeraden om naar de commissie-Adriaenssens of naar de politie en het gerecht te stappen. In die omstandigheden valt hem niets te verwijten en is hij veeleer meegesleurd door de zaak-Vangheluwe.’
Any original material on these pages is copyright © BishopAccountability.org 2004. Reproduce freely with attribution.