Misbruik Jeugdzorg Was Lang Geen Item, The Trouw, September 24, 2010

’Misbruik Jeugdzorg Was Lang Geen Item’

The Trouw
September 24, 2010

http://www.trouw.nl/nieuws/nederland/article3220659.ece/_rsquo_Misbruik_jeugdzorg_was_lang_geen_item_rsquo__.html

Emotionele verhalen, vernietigde dossiers en onbetrouwbare geheugens. Er zijn veel hobbels op het pad van de commissie-Samson, die onderzoek doet naar seksueel kindermisbruik in jeugdzorginstellingen sinds 1945.

Rieke Samson-Geerlings, voorzitter van de commissie-Samson, gisteren in Den Haag bij de presentatie van het plan van aanpak. © FOTO ARIE KIEVIT

Voormalig procureur-generaal Rieke Samson-Geerlings, voorzitter van de onafhankelijke commissie-Samson, presenteerde gisteren het plan van aanpak van de commissie. Ze legt uit hoe ze ’zo zorgvuldig mogelijk’ te werk gaat.

U kreeg tot nog toe 110 meldingen van slachtoffers. Is dat veel of weinig?

„Daar heb ik een dubbel gevoel bij. Het liefst zouden we zien dat er geen enkel geval zou zijn omdat kindermisbruik in de jeugdzorg niet voorkomt. Maar als het gebeurt, wat we mogen aannemen, dan willen we alle gevallen zien om een zo goed mogelijk beeld te krijgen.”

De commissie-Deetman, die kindermisbruik in de katholieke kerk onderzocht, kreeg tot op heden ruim 900 meldingen. Komt het in katholieke instellingen meer voor?

„Aan die aantallen kunnen we nog geen conclusies verbinden. De commissie-Deetman is langer bezig, en misbruik in de katholieke kerk staat al jaren in de aandacht. Terwijl kindermisbruik in de jeugdzorg heel lang geen item is geweest. Protocollen om het te signaleren en voorkomen, dat is iets van de afgelopen paar jaar.”

Zijn alle meldingen bruikbaar?

„Bij elke melding proberen we via een vragenlijst zoveel mogelijk feitelijke informatie te krijgen, zodat we alles kunnen checken. Pas als we dat hebben gedaan, kunnen we beoordelen of het verhaal bruikbaar is. Daarom hebben we wetenschappers in de commissie die onderzoeken of een verhaal valide genoeg is. We doen geen wetenschappelijk onderzoek, maar het moet wel wetenschappelijk verantwoord zijn.”

En valse verklaringen dan?

„We gaan niet uit van valse verklaringen, hoewel die natuurlijk kunnen voorkomen. Maar we moeten vooral rekening houden met het onbetrouwbare geheugen. Hoe langer geleden iets gebeurd is, hoe onbetrouwbaarder het geheugen. Daarom is die feitencheck nodig. Bovendien vertellen mensen hun emotionele verhaal nooit chronologisch. Ze vertellen wat ze zich ervan kunnen herinneren, of wat ze in hun perceptie hebben beleefd.”

Zijn er ook meldingen waarmee u niets doet?

„Ja, er moet lichamelijk seksueel contact zijn geweest. Gluren of begluurd worden telt niet mee. Er moet sprake van machtsongelijkheid zijn; seksuele ontdekkingstochten tussen jongeren horen daar niet bij. En het moet in een instelling of pleeggezin met gedwongen plaatsing onder verantwoordelijkheid van de overheid zijn gebeurd.”

Gaat het in uw onderzoek alleen om hulpverleners als dader?

„Nee, het kan ook gelden tussen clienten onderling. Een groepsgenoot kan ook seksueel misbruik maken van een ander kind of jongere, misschien omdat hij of zij ouder is of sterker.”

Heeft u contact met justitie?

„We hebben de afspraak dat we meldingen geanonimiseerd kunnen voorleggen aan het Openbaar Ministerie (OM). Als blijkt dat een zaak niet verjaard is en dat die succesvol kan zijn in de rechtbank, vragen wij de melder of wij de verklaring officieel aan het OM mogen overdragen, en of diegene aangifte wil doen. Immers, alleen de melder kan aangifte doen; de commissie niet.”