'Priester Zijn Is Geen Baan, Het Is Een Manier Van Leven', The Trouw, December 7, 2011

'Priester Zijn Is Geen Baan, Het Is Een Manier Van Leven'

The Trouw
December 7, 2011

http://www.trouw.nl/tr/nl/4716/Christendom/article/detail/3068741/2011/12/07/Priester-zijn-is-geen-baan-het-is-een-manier-van-leven.dhtml

©THINKSTOCK

INTERVIEW - We zijn ons geloof in de toekomst verloren, denkt dominicaan Timothy Radcliffe. 'De kerk vangt de klappen op van die teleurstelling.'

Met twee treden tegelijk rent Timothy Radcliffe (66) de trap op in hotel Sionshof in Nijmegen. Pas bij de laatste vijf treden doet hij het rustiger aan. Acht maanden per jaar reist hij de wereld rond, van Oxford, naar Frankrijk, Spanje, naar Azië, Australië, de VS en weer naar Oxford. Radcliffe is dominicaan. Hij was van 1992 tot 2001 magister, geestelijk leider, van alle dominicanen wereldwijd. Onlangs was hij even in Nederland, om in Nijmegen een lezing te houden.

Zijn haar zit net zo in de war als de avond ervoor, bij de lezing. Het verschil is alleen dat Radcliffe deze ochtend niet zijn witte pij draagt, maar een trui en corduroybroek. "Hallo", zegt hij, ter begroeting. Radcliffe is een doe-maar-gewoon-geestelijke.

Boven, op zijn kamer, praten we door over het dalende vertrouwen in de kerk en in de kerkelijke leiders, en over de crisis na de onthullingen over seksueel misbruik. "Bij ieder kind dat misbruikt is door een geestelijke, hebben we het over iets tragisch en schandaligs. Wel zie ik het in een groter verband. Overal worden kinderen uitgebuit. In de seksindustrie in Thailand, in oorlogen in Sierra Leone. Er is ook veel verborgen misbruik, op allerlei terreinen. Dat is een schandaal voor ons."

Wie bedoelt u, als u ons zegt?

"Ik bedoel ons christenen. En vooral doel ik op de houding waarbij gedaan wordt alsof er niets is gebeurd. Dat weglopen en verhullen is kwalijk. En tegelijk zo menselijk. Ik zie deze crisis wel als een kans op vernieuwing."

Welke vernieuwing kan voortkomen uit misbruikschandalen?

"Het wordt tijd dat er een vernieuwing van het priesterschap komt. De kerk kent aan priesters engelachtige eigenschappen toe. We worden gezien als aseksuele wezens, een irreëel beeld. Ik hoop dat we toegaan naar een meer nederige houding en naar een menselijker, nederiger beeld van priesters. Seksualiteit moet niet iets zijn van onderdrukking, maar van je hand uitsteken naar de ander. Waarbij die ander net zo volwassen is als jij, je gelijke. Geestelijken die misbruik hebben gepleegd, hebben geen volwassen seksualiteit. Ze zijn seksueel gezien altijd adolescenten gebleven. Vandaar dat ze toenadering hebben gezocht bij emotionele leeftijdsgenoten. Jongeren dus, of kinderen.

Ik heb er al eens over geschreven, maar net na mijn wijding ben ik heel erg verliefd geworden. Ik was toen tegen de dertig. Ja, God heeft gevoel voor humor, dat blijkt maar weer. Ik had met haar kunnen trouwen, en dat was dan het einde van mijn leven als dominicaan geweest. Ik had ook twee levens kunnen gaan leiden, een in het openbaar als dominicaan, en een geheim leven met haar. Inderdaad, ik zou de enige niet geweest zijn. Ik stelde me voor hoe dat zou zijn: een ramp, met ongelukkige mensen. Uiteindelijk moest ik van de persoon gaan houden die ik was. Ik was dominicaan. Spiritualiteit is vooral een kwestie van realistisch zijn.

In een kerk die minder klerikaal is, kunnen we elkaar helpen om liefdevol te leven, om van jezelf te houden zoals je bent. In mijn laatste boek, over de doop, schrijf ik dat mensen in de oudchristelijke tijd naakt waren bij de doop. Niets kan dan nog verhuld worden. Daar hoort ook een kerk bij waarbij het ontvangen van het lichaam van Christus belangrijker is dan het geven ervan. Priester zijn is geen baan, het is een manier van leven. En het is een compleet leven. Die kant zou het uit moeten gaan."

In Nederland verliezen kerken en kerkelijk leiders steeds meer vertrouwen. Is dat een zorg of een zegen?

"Ook in Engeland daalt het vertrouwen in geestelijken. Ook in journalisten trouwens, na dat afluisterschandaal waarbij News of the World is opgeheven. Het gekke is dat mensen religieuzen niet vertrouwen, maar hun eigen priester wel. Vertrouwen is een kwestie van relatie. Je vertrouwt je altijd aan iets of iemand toe.

Ik zie dat ineenstorten van vertrouwen in een groter verband. Het gaat om ons vertrouwen in vooruitgang. Sinds de Verlichting waren we ervan overtuigd dat we op weg waren naar een betere wereld. Kijk maar naar de eeuwwisselingsfeesten rond 1900. Die feesten hadden we niet in 2000. We zijn ons geloof in de toekomst kwijt. De kerk vangt de klappen op van die teleurstelling."

Wat zie u als de uitdaging van deze vertrouwenscrisis?

"Het gevaar dat de westerse samenleving bedreigt, is sociale desintegratie. Er is een groeiende verachting van armen, en daarmee bedoel ik ook de arbeidende klasse. In Engeland is de rooms-katholieke kerk een immigrantenkerk geweest, bevolkt door Ieren en Italianen. Nu zien we Polen en Nigerianen bij ons in de kerk komen. Zij brengen nieuwe vitaliteit. Dat is een zegen en een uitdaging."