Roep Deetman Op Als Getuige Rk-Misbruik

Radio Nederland
March 21, 2012

www.rnw.nl/nederlands/article/roep-deetman-op-als-getuige-rk-misbruik


Nederland reageert met afschuw op onthullingen over het castreren van misbruikslachtoffers in katholieke instellingen. Tijd voor een parlementaire enquete vindt Wereldomroepjournalist Robert Chesal, die het misbruik samen met Joep Dohmen als eerste naar buiten bracht.

We weten nu dat Wim Deetman de hoge verwachtingen die hij wekte bij het aantreden van zijn commissie, niet heeft waargemaakt. Zijn onderzoek naar seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk heeft de onderste steen niet boven gekregen.

Zwakke uitleg

Dat weten we dankzij onderzoeksjournalist Joep Dohmen van NRC Handelsblad. Dohmen schreef over een internaatsleerling die seksueel was misbruikt door een katholieke broeder. Toen de leerling daarvan in 1956 aangifte deed, werd hij afgevoerd naar een katholieke psychiatrische inrichting en chirurgisch gecastreerd.

We weten nog niet zeker waarom de commissie Deetman deze informatie heeft weggelaten uit haar drie maanden geleden verschenen rapport. In 2010, toen het onderzoek nog liep, ontving Deetman al een klacht over castraties. Er waren 'te weinig aanknopingspunten' om daarop in te gaan, zegt de commissie nu.

Die uitleg lijkt zwak, als je bedenkt dat Joep Dohmen binnen een paar maanden onomstotelijk bewijs heeft kunnen vinden voor één illegale castratie en sterke aanwijzingen voor nog zo'n tien andere gevallen. Maar Dohmen kwam daarbij nog iets op het spoor.

Prominent politicus

De belangrijkste misbruiker in dit geval was broeder Gregorius, de overste van het katholieke internaat in Harreveld. Dohmen ontdekte dat het rapport-Deetman ook geen melding maakte van de pogingen van een prominent politicus om gratie te regelen voor broeder Gregorius en andere broeders uit Harreveld.

Die politicus is ex-premier Vic Marijnen, vooraanstaand lid van de KVP: een van de partijen waar later het CDA uit voortkwam. En dat is de partij van commissievoorzitter Deetman. In de jaren '50 was Marijnens ster nog rijzende. Hij was vice-voorzitter van de katholieke kinderbescherming en: directeur van Harreveld.

De commissie Deetman wist van deze dwarsverbanden en van de potentiële belangenverstrengeling die ze met zich meebrengen. De commissie wist ook van de brief van Marijnen aan Koningin Juliana, waarin hij vraagt om strafvermindering voor de misbruikers. Geen van deze feiten heeft het rapport gehaald.

Privacybescherming?

In reactie op Dohmens onthullingen zegt de commissie dat het gratieverzoek van Marijnen niet werd vermeld omdat dat een tot een persoon herleidbare casus is. En daar wilde de commissie verre van blijven ter wille van de privacybescherming.

Maar als we elders in het rapport kijken, zien we talrijke casussen die tot een persoon herleidbaar zijn. Met name als het gaat om hooggeplaatste mensen: Kardinaal Simonis en bisschop Bär voorop. Deze heren worden in het rapport expliciet op de vingers getikt.

Het is niet moeilijk hieruit te concluderen dat de commissie Deetman de gemelde castraties bewust niet heeft willen uitzoeken, omdat ze wist waar dat naartoe zou leiden. Namelijk naar Vic Marijnen en uiteindelijk naar Deetmans eigen partij. Toch zou dit wel eens een te nauwe kijk op de zaak kunnen zijn.

Old boys network

Wellicht zit het ongeveer zo in elkaar: Vic Marijnen behoorde tot een kleine elite van katholieke notabelen - industriëlen, rechters, artsen, politici - die met name in het zuiden van het land veel macht hadden. En dit 'old boys network' zorgde ervoor dat grootschalig misbruik zoals in Harreveld onder het tapijt werd geveegd.

Kort gezegd laten de onthullingen over Harreveld zien hoe instellingen, bisschoppen, politici, de politie en justitie er samen voor zorgden dat seksueel misbruik in de kerk decennialang onbestraft kon doorgaan. Dat een door diezelfde kerk ingesteld onderzoek dit nooit tot de bodem zou uitzoeken, lijkt nu duidelijk.

Er moet nu een onpartijdig onderzoek komen dat boven alle twijfel over integriteit is verheven. Alleen de Tweede Kamer kan dit uitvoeren. Een parlementaire enquete kan dossiers in beslag nemen en getuigen onder ede verhoren. En wie als eerste moet worden opgeroepen? Misschien wel Wim Deetman zelf.