Zaak-Vangheluwe Brengt Kerk Geen Schade Toe

De Morgen
May 16, 2012

http://www.demorgen.be/dm/nl/989/Binnenland/article/detail/1439298/2012/05/16/Zaak-Vangheluwe-brengt-kerk-geen-schade-toe.dhtml


Op lange termijn heeft de zaak-Vangheluwe geen negatieve impact op het imago van de kerk. Dat blijkt uit een onderzoek aan de KU Leuven. 'Hoe vreselijk zijn daden ook zijn, mensen kunnen het onderscheid maken tussen de persoon en het instituut.'

Studenten van de KU Leuven ondervragen sinds een paar jaar systematisch leerlingen, leerkrachten en ouders in katholieke scholen over het katholieke geloof. Sinds bekend raakte dat de voormalige bisschop van Brugge, Roger Vangheluwe, zijn neefje jarenlang misbruikte, wordt er ook gepolst naar hoe dat dossier het beeld van de kerk beïnvloedt.

"De vragen over de crisis in de kerk zijn vooral bedoeld om te controleren in hoeverre de antwoorden op de andere onderzoeksvragen gekleurd zouden zijn", zegt professor religiewetenschappen Didier Pollefeyt. "Het ging om uitspraken in kwalitatieve interviews. Ik kan dus geen exacte cijfers geven, maar de steekproef was groot en de trend duidelijk: we vinden het allemaal vreselijk wat Vangheluwe gedaan heeft, maar het kleurt de visie op de kerk niet blijvend. Dat heeft ons erg verbaasd."

Toen de zaak-Vangheluwe losbarstte, ging iedereen ervan uit dat het dossier de kerken zo goed als definitief zou laten leeglopen. Temeer daar na het ene dossier een lawine aan andere zaken aan de oppervlakte kwam. Katholieken stuurden massaal brieven om zich te laten schrappen uit de doopregisters, lezersrubrieken stonden vol met oproepen om kinderen niet meer te laten dopen of vormen. Maar eerder deze week bleek al dat het aantal plechtige communicanten in Vlaanderen niet daalt, integendeel. Ook doopsels en kerkelijke uitvaarten blijven op peil.

"Als we later zullen terugkijken op de periode, dan zal er onmiskenbaar een impact te zien zijn in de eerste maanden", zegt Pollefeyt. "Vergelijk het met een beurscrash: er zal een knik in de grafiek zitten, maar een instorting blijft uit. De pedofilieschandalen hebben geen blijvende schade aangericht voor de kerk. Mensen koppelen de personen blijkbaar los van het instituut waar hij aan verbonden is."

Leuvens socioloog Jaak Billiet is niet verrast door de resultaten. "Eerder onderzoek in het buitenland deed hetzelfde vermoeden", zegt hij. "In 2004 was er in Oostenrijk een groot seksschandaal in een seminarie. Een Europese rondvraag peilt om de zoveel jaar naar het aantal gelovigen en ongelovigen, en vraagt ook hoelang mensen al ongelovig zijn. In dat jaar ging het aantal recente niet-gelovigen in het nochtans erg katholieke Oostenrijk plots maal vier. Twee jaar later was er niks meer aan de hand."

Geen langetermijnschade dus, maar wel invloed op korte termijn. "Ik ga er inderdaad vanuit dat er in die eerste periode gelovigen afgehaakt hebben", zegt Billiet. "Dat zullen sowieso mensen geweest zijn die al op de rand stonden en twijfelden. De echt overtuigde katholieken zullen het onderscheid tussen de daden van Vangheluwe en de kerk zelf meteen gemaakt hebben."

Bij Kerk & Leven merken ze ook dat de lezers de zaak verteerd hebben. "Er wordt in brieven en mails in ieder geval niet meer aan gerefereerd", zegt hoofdredacteur Bert Claerhout. "Maar ik zou niet durven te beweren dat de kerk hier ongeschonden uitgekomen is. Ik denk dat twee jaar nog echt te vroeg is om de bladzijde om te draaien. Bij veel gelovigen is het engagement toch veranderd."