Seksueel misbruik door geestelijken gebeurde vooral op school, by Ann Van Den Broek, De Morgen (November 27, 2018)

Seksueel misbruik in de kerk vond in grote mate plaats op school. Voor het eerst raken daar nu cijfers van bekend. Liefst 43 procent van de meldingen die de kerk de afgelopen jaren binnenkreeg, ging over misbruik door geestelijken in het onderwijs.

Sinds het schandaal rond de gewezen Brugse bisschop Roger Vangheluwe in 2010 losbarstte, kregen de 10 opvangpunten die de kerk oprichtte 426 meldingen binnen over seksueel misbruik binnen de kerk. Het is een publiek geheim dat veel misbruik door geestelijken zich op school afspeelde. Hoeveel bleef evenwel onduidelijk. Tot nu. Liefst 43 procent van de meldingen gaat over misbruik in een schoolse context, zo leert De Morgen.

De andere slachtoffers gaven aan dat ze in hun parochie (28 procent), als misdienaar (5 procent), in de zorg (5 procent) en in de jeugdbeweging (4 procent) misbruikt werden door geestelijken. Zo’n 15 procent gaf aan in andere situaties misbruikt te zijn, zoals in familiale context.

Constant gezelschap

De cijfers komen uit een rapport dat de Belgische bisschoppenconferentie bestelde bij professor emeritus Manu Keirse (KU Leuven). Keirse, onder meer als voorzitter van de Interdiocesane Commissie voor de Bescherming van Kinderen en Jongeren betrokken bij het dossier, analyseerde in hun opdracht alle aangiftes. Het volledige rapport zal in januari gepubliceerd worden.

Dat scholen met stip op één staan, valt makkelijk te verklaren, zegt de professor klinische psychologie. “Misdienaars konden na de misviering weer naar huis”, zegt Keirse. “De tijdspanne waarin ze alleen bij de priester waren, was veel kleiner. Dat lag totaal anders op internaten, waar veel gevallen van misbruik zich afspeelden. Die kinderen waren daar constant in het gezelschap van de geestelijken en gingen maar heel af en toe naar huis.”

Lang in stilte lijden

Keirse hield ook alle meldingen onder de loep die binnenkwamen bij het Centrum voor Arbitrage. Dat werd op vraag van de parlementaire commissie en met medewerking van de kerk opgericht en boog zich over 628 verjaarde zaken. Uit de analyse van die meldingen blijkt dat voornamelijk jongens slachtoffer werden op school. Zo’n 59 procent van de mannelijke slachtoffers gaf aan in een schoolse context te zijn misbruikt, tegenover slechts 18 procent bij de vrouwen.

“We spreken over decennia geleden, toen werd school vooral gezien als iets voor jongens”, verklaart Keirse. “Zeker op internaat gaan was veel meer voor jongens weggelegd dan voor meisjes. Reken daar ook nog bij dat de daders van seksueel misbruik binnen de kerk voornamelijk mannen waren, waardoor er veel meer misbruik was op jongensscholen dan op meisjesscholen.”

In de analyse van de arbitragecijfers valt ook op hoelang veel slachtoffers al met hun verhaal rondliepen. Vaak zonder er ooit over gesproken te hebben, zegt Keirse. “Hoe langer een zaak geleden is, hoe langer de slachtoffers meestal in stilte geleden hebben. Goed 92 procent van de meldingen ging over feiten die meer dan 28 jaar oud waren, 56 procent zelfs meer dan 48 jaar oud. Meer dan de helft sleept dit dus al een halve eeuw of langer met zich mee.”

Het Centrum voor Arbitrage behandelde intussen de 628 verjaarde zaken. In 625 gevallen werd de zaak afgesloten met een ‘verzoening’ tussen het slachtoffer en de kerk, die de plaats van de beschuldigde innam. In totaal keerde de kerk 3,9 miljoen euro aan schadevergoedingen uit.